Psychika ludzka, psychika człowieka, psychologia zdrowia psychicznego, psychika i zdrowie.

Osoba, u której występuje niskie poczucie własnej wartości wydaje się być bardziej zagrożona możliwymi patologiami. Przykładowo — osoby takie z obawy przed odrzuceniem przez grupę podejmują działania wbrew sobie, gdyż akceptacja innych jest dla nich podstawowym czynnikiem podwyższania poczucia własnej wartości, mogą też pić alkohol ze względu na to, że pod jego wpływem czują się pewniejsze i wartościowsze . Anna Dodziuk i Leszek Kapler (1999) piszą: „ofiara uzależnienia to ktoś pozbawiony zaufania do swoich możliwości niezależnego zmagania się z życiem.(...) Nie wierząc we własną wartość, cofając się przed wyzwaniami z radością godzi się na kontrolę z zewnątrz. Jest przekonany, że nie da sobie rady sam i musi mieć oparcie, aby przetrwać”(s.52).
Poczucie własnej skuteczności

Poczucie własnej skuteczności stało się ważnym konstruktem psychologicznym w teorii społecznego uczenia się, sformułowanej przez Alberta Bandurę. Mechanizm uczenia się został w niej poszerzony o posiadane przez jednostkę subiektywne oczekiwania dotyczące przyszłych konsekwencji własnych działań. Zmiana zachowania, zgodnie z teorią, wymaga posiadania określonych przekonań dotyczących wartości wynikających z tej zmiany dla jednostki, możliwości osiągnięcia zamierzonego celu oraz poczucia własnej skuteczności, które autor definiuje jako subiektywne oczekiwanie danej osoby, że w określonych okolicznościach uda jej się zachować w określony sposób. Tak rozumiane poczucie własnej skuteczności jest według Bandury podstawowym czynnikiem intrapsychicznym, leżącym u podstaw ludzkiej aktywności. Wyraża się ono w przekonaniu, że jest się w stanie osiągnąć oczekiwany wynik, czyli efektywnie przeprowadzić daną czynność (Bandura, 1981, 1986, 1992).

Rolę poczucia własnej skuteczności w zachowaniu podkreśla Ralf Schwarzer (1997), pisząc: „poziom poczucia własnej skuteczności może podwyższać lub obniżać motywację do działania. Ludzie o silnym poczuciu własnej skuteczności wybierają sobie bardziej ambitne zadania. Stawiają sobie wyższe cele i trzymają się ich (...). Kiedy działanie jest już podjęte, inwestują więcej wysiłku i są bardziej wytrwali niż osoby o słabym poczuciu własnej skuteczności. Kiedy pojawiają się przeszkody, ci pierwsi szybciej dochodzą do siebie i nadal wykazują zaangażowanie w dążeniu do celu. Poczucie własnej skuteczności pozwala ludziom również wybierać okoliczności będące wyzwaniem, eksplorować otoczenie czy tworzyć nowe sytuacje (...). Poczucie własnej skuteczności nie jest jednak tym samym, co złudzenia pozytywne czy nierealistyczny optymizm, ponieważ opiera się ono na doświadczeniu i nie prowadzi do nierozsądnego podejmowania ryzyka. Prowadzi natomiast do podejmowania śmiałych zachowań w granicach możliwości człowieka” (s. 79).